Spis treści:
1. Czym jest syndrom DDA?
2. Jakie są objawy DDA?
3. DDA a relacje.
4. Jak DDA radzą sobie z sobie z przeszłością?
5. Terapia dla osób z DDA.
6. Bibliografia.
Nasze dzieciństwo ma istotny wpływ na kolejne lata życia. Często sposób, w jaki byliśmy wychowani i atmosfera panująca w domu przyczyniają się do tego, jakimi osobami w dorosłości się stajemy, jak się zachowujemy i reagujemy na różne sytuacje. Dlatego dorastanie w dysfunkcyjnej rodzinie z reguły podawane jest jako powód trudności w dorosłym życiu, zwłaszcza wśród osób z rodzin alkoholowych.
1. Czym jest syndrom DDA?
DDA to skrót od sformułowania Dorosłe Dzieci Alkoholików. Syndrom ten dotyczy osób wychowywanych w rodzinie, w której był problem z nadużywaniem alkoholu. Jako dorosłe już osoby borykają się z konsekwencjami życia z uzależnionymi rodzicami, ponieważ dawniej musiały zmagać się z wieloma trudnymi sytuacjami i emocjami np. wstyd, poczucie winy, strach, smutek. Takie środowisko jest czynnikiem ryzyka do rozwoju niesprzyjających schematów oraz mechanizmów obronnych, które przeniesione w dorosłość, powodują cierpienie.
Należy jednak wspomnieć, że nie każde dziecko wychowane w takim domu musi mieć syndrom DDA, istnieją bowiem okoliczności chroniące np. osobowość, wsparcie społeczne.
2. Jakie są objawy DDA?
Dorosłe dzieci z rodzin alkoholowych bardzo często zachowują się w określony sposób. Do cech wspólnych można zaliczyć:
- poczucie winy;
- nadmierną potrzebę kontroli i lęk przed jej utratą;
- duże poczucie odpowiedzialności;
- tendencja do bierności;
- lęk przed uczuciami;
- trudność zrelaksowania się;
- niskie poczucie własnej wartości i duża samokrytyka;
- mylenie miłości z litością;
- potrzeba aprobaty;
- perfekcjonizm;
- poczucie swojej odmienności;
- nawykowe kłamstwo;
- problem z realizacją planów do końca.
3. DDA a relacje.
Dużą trudnością dla wielu osób z DDA jest sfera kontaktów z innymi ludźmi, a zwłaszcza tworzenie bliższych związków.
Problemy pojawiają się już przy nawiązaniu znajomości, gdyż silny lęk przed porzuceniem skutecznie blokuje wszelkie dążenia do zbudowania relacji.
DDA jako dzieci nie zaznały odpowiedniej troski, wsparcia i miłości ze strony opiekunów. Mają więc poczucie, że nie zasługują na bycie kochanymi. Swoich partnerów często poddają próbom, a w ekstremalnych sytuacjach nawet sabotują relacje, żeby tylko potwierdzić swoją wizję.
Często także ukrywają swoje uczucia, nauczone, że nikogo one nie interesują lub zostaną wykorzystane przeciwko nim. Powoduje to zamykanie się w sobie i budowanie „muru”, za którym wrażliwe treści są pozornie bezpieczne. Pozornie, ponieważ utrudnia to otwartą, autentyczną komunikację w związku i wywołuje cierpienie.
Trudność dla osób z DDA stanowi odróżnianie dobra od zła – często tylko zgadują, gdyż na podstawie obserwacji swoich rodziców, nie mają wzoru zdrowej relacji. Wiąże się z tym duże ryzyko wylądowania w szkodliwym, toksycznym związku. Co gorsza, będą w nim trwać mimo wszystko, ponieważ doskonale potrafią przetrwać w trudnych warunkach i cechują się ponadprzeciętną lojalnością.
4. Jak DDA radzą sobie z przeszłością?
Trudne doświadczenia z dzieciństwa odbijają się echem w dorosłości, jednak wśród osób z DDA strategie radzenia sobie z przeszłością są różne.
Joanna Wawerska-Kus wyróżniła następujące strategie:
Rodziny zastępczej – osoba z DDA próbuje znaleźć czułość, której nie otrzymała w dzieciństwie u innych osób. Tworzy zastępcze relacje np. z partnerem, przyjaciółmi. Jednocześnie blokuje prawdziwe uczucia: złości, bólu, żalu. Może być też tak, że dochodzi do „zassania” i emocjonalnego zespolenia z drugą osobą, czego skutkiem jest współuzależnienie.
Zosi samosi – u podstaw leży przekonanie, że można polegać tylko na sobie. Osoby takie usilnie próbują ukryć każdą chwilę słabości i bezradności. Zaprzeczają więc jakoby miały jakieś potrzeby, czy doznały krzywdy. Są jednak bardzo wrażliwe na pomoc innym osobom.
Bólu fantomowego – dzieciństwo jest oceniane jako udane, a źródła dorosłych trudności poszukuje się w sobie. Widoczna jest tendencja do wyolbrzymiania swoich porażek oraz trudność z interpretowaniem komunikatów niewerbalnych.
Protezy – nie zaprzeczają wydarzeniom z dzieciństwa, ale i nie przypisują winy ani sobie, ani rodzicom. Uważają, że są one wpisane w porządek świata. Cierpienie stanowi tabu, a jednocześnie doskwiera im poczucie bycia gorszym i przekonanie, że nie zasługują na miłość.
Afirmacji braku – wyraźnie podkreślają doświadczenia z dzieciństwa i oczekują bezwarunkowego wsparcia oraz akceptacji. Charakterystyczne jest poczucie bycia niezrozumianymi, więc ciągle szukają potwierdzenia swoich przekonań. Mają także tendencję do uzależnień i stosowania przemocy, nie biorą za nie odpowiedzialności, a raczej tłumaczą swoją przeszłością.
